تجزیه شیمیایی اسانس و تعیین پتانسیل آللوپاتیکی گیاه نعناع فلفلی (mentha piperita l.)

پژوهش حاضر به دو صورت آزمایشگاهی و گلخانه ای به منظور تعیین پتانسیل آللوپاتیک اسانس، عصاره و پودر برگ نعناع فلفلی (mentha piperita l.) بر جوانه زنی، رشد و نمو دو محصول باغی شامل گوجه فرنگی و تربچه و سه علف هرز با نام های پیچک صحرایی (convolvulus arvensis l.)، خرفه (portulaca oleracea l.)و درنه سرخه (echinochloa colonum) انجام شد. اجزای تشکیل دهنده عصاره و اسانس مورد بررسی با استفاده از دستگاه های hplc و gc-ms مشخص شدند. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک، شاخص اثر آللوپاتی، میزان پرولین و تراوایی یونی غشاء بود. نتایج حاصل از عملیات آزمایشگاهی بیان کرد که اسانس این گیاه بیشترین اثر بازدارندگی بر جوانه زنی و رشد اولیه پیچک، خرفه و تربچه را در غلظت 1800 میکرولیتر بر لیتر، بر درنه سرخه در 1200 میکرولیتر بر لیتر و بر گوجه فرنگی در 900 میکرولیتر بر لیتر نشان داد. طبق نتایج به دست آمده، عصاره آبی نعناع فلفلی در پتری دیش بیشترین اثر بازدارندگی را بر جوانه زنی و رشد پیچک، خرفه و درنه سرخه در غلظت 10% و در تربچه در 6% و در گوجه فرنگی در 2% پدید آورد. در عملیات گلخانه ای نیز حداکثر اثر بازدارندگی بر پیچک، تربچه و گوجه فرنگی مربوط به تیمار 10% عصاره بود. هم چنین در آزمایش گلدانی بیشترین توان آللوپاتیکی تیمارهای پودر برگ نعناع فلفلی در غلظت 100 گرم در کیلوگرم در مورد پیچک و تربچه مشاهده شد. با توجه به نتایج این پژوهش، مواد موثره گیاه نعناع فلفلی با توجه به وفور ترکیبات فنلی و ترپنی در عصاره، پودر برگ و اسانس آن، پس از فرمولاسیون، می توان از آن در سیستم های کشاورزی ارگانیک استفاده نمود.